مزایا و معایب پروژه بندر خشک آپرین اسلامشهر

داود محمدی: اسلامشهر یکی از پرجمعیت ترین شهرستان های حاشیه تهران بزرگ با جمعیتی بالغ بر ۶۰۰ هزار نفر یکی از نقاطی است که مردم آن برای کار مجبور هستند روزانه مسیر بین تهران و اسلامشهر را با مشکلات فراوان طی کنند، این در حالی است که در حال حاضر تعداد زیادی از اهالی این شهر (نزدیک به ۵ هزار نفر) درخواست بیمه بیکاری دارند و عملاً شهرستان به دلایل مختلف پتانسیل و ظرفیت کافی برای پاسخگویی به نیاز شهروندان را نداشته است، یکی از راه حل های فرمانداری برای پاسخگویی به نیاز اشتغال راه اندازی و افتتاح بندر خشک آپرین بوده است.

بندر خشک آپرین (اسلامشهر) یک بندر درون سرزمینی چند منظوره است که در ابتدا با هدف اشتغال به کار ۵ هزار نفر از اهالی این شهرستان و در ادامه با هدف تسهیل امور نقل و انتقال کالا از بندر به مرکز کشور کلنگ زنی شد، این بندر در زمینی به مساحت ۷۰۰ هکتار در فاصله ۲۰ کیلومتری تهران فرصت مناسبی برای ایجاد اشتغال ۵ هزار نفر از جوانان و افراد جویای کار است.

از سوی دیگر در زمان طراحی اولیه این بندر فرماندار وقت فقدان زیرساخت های لازم در این محل را نادیده گرفت و کلنگ زنی این پروژه را آغاز نمود.

این پروژه برای آغاز نیاز به زیرساخت هایی مانند اینترنت پرسرعت، شبکه فیبرنوری، مبادی ورود و خروج کالا و خودرو، ساختمان های اداری و انبار، فضای سبز و… دارد. که علی رغم گذشت بیش از یکسال از آغاز پروژه هنوز ملزومات اولیه مهیا نشده است و پیکانکاران در حال احداث پل زیرگذر برای تسهیل آمدوشد هستند.

یکی از مسئولین محلی در رابطه با استقرار بندر خشک در منطقه اسلامشهر معتقد است؛ وجود راه‌آهن زمانی یک تهدید برای شهرستان اسلامشهر بود و امروز به یک فرصت برای بهبود و پیشرفت منطقه تبدیل شده و باید از این فرصت به وجود آمده در جهت رونق اقتصادی و اشتغال زایی در منطقه کمال بهره و استفاده را برد. با توجه به وجود جوانان مستعد و دارای پتانسیل ویژه و بالقوه در این شهرستان و دسترسی آسان به دو فرودگاه و آزادراه‌ها و شریان‌های حیاتی تهران- قم و تهران- ساوه و همجواری با کلانشهر پایتخت، راه اندازی بندر خشک می‌تواند یک تحول عظیم در سطح استان تهران ایجاد کند.

معایب طرح بندر خشک آپرین:
مسعود عزیزی کارشناس مسایل حمل و نقل در این رابطه گفت؛ بررسی های اولیه نشان می دهد که به دلیل وجود بندر خشک فرودگاه امام خمینی در نزدیکی این منطقه راه اندازی و احداث این بندر نوعی هدر رفت سرمایه و دوباره کاری است. وجود مراکز متعدد گمرکی در سطح کشور در مقایسه با سایر کشورها نشان دهنده گستردگی و عریض و طویل بودن این نهاد اقتصادی در کشور است.

همچنین راه اندازی این بندر در نزدیکی منطقه مسکونی اسلامشهر که یکی از نقاط پرتردد کشور است، باعث بالارفتن ترافیک، آلودگی ناشی از تردد وسایط نقلیه سنگین، بروز حوادث غیرمترقبه و… خواهد شد. تجربه وجود بزرگترین پایانه حمل و نقل کالا در استان تهران (نسیم شهر) نشان می دهد انجام چنین پروژه هایی بدون مطالعات آینده نگرانه و با دید مدیریتی کوتاه مدت انجام می شود و عموما با جابجایی مدیران اغلب این پروژه ها معیوب و نیمه کاره رها سازی می شوند و بار ناشی از تبعات منفی به دوش شهروندان ساکن حومه چنین پروژه هایی رها خواهد شد.

وی در ادامه با اشاره به تاثیرات زیست محیطی چنین پروژه هایی اضافه کرد؛ تا اوایل قرن بیستم، طبیعت با قدرت خودپالایی، آلودگی‌ای که در نتیجه سوختن انرژی در ماشین‌آلات ایجاد می‌شد را از بین می‌برد؛ بنابراین هیچ مشکل خاصی حس نمی‌شد. اما به‌مرورزمان بشر هرچه بیشتر از انواع ماشین‌آلات استفاده کرد. سوخت‌های فسیلی در ماشین‌ها، به مرور باعث آلودگی هوا و بسیاری مشکلات دیگر شدند.

وسایل نقلیه بزرگراهی، منابع آلودگی به صورت انتشار گاز و ذرات معلق، محسوب می‌شوند. آن‌ها بر کیفیت هوا تاثیر منفی گذاشته و تهدیدی برای سلامت انسان و محیط زیست به شمار می‌آیند. متداول‌ترین آن‌ها شامل سرب، مونوکسیدکربن، اکسیدهای نیتروژن، تترافلوراید سیلیکون، بنزن، فلزات سنگین و ذرات معلق هستند. انتشار دی‌اکسید گوگرد و اکسیدهای نیتروژن در جو، ترکیبات اسیدی مختلفی را تشکیل می‌دهد که با مخلوط شدن در رطوبت ابر، باران اسیدی ایجاد می‌کند. بارش‌های اسیدی اثرات مخربی بر روی محیط طبیعی زمین دارد. بدترین اثر آن نابودی تدریجی جنگل‌ها است.

بهروز امانی کارشناس مسایل فرهنگی و اجتماعی در رابطه با تاثیرات فرهنگی و اجتماعی وجود بندر و پایانه در نزدیکی محل سکونت مردم گفت؛ عموماً در کنار پایانه ها لازم است مراکزی جهت سکونت و اتراق رانندگان و افرادی که از شهرهای دیگر می آیند وجود داشته باشد، اما به دلیل اینکه زیرساختهای لازم در این حوزه وجود ندارد، رانندگان و همراهان آنها برای رفع نیازهای خود مجبورند در شهرهای همجوار تردد نمایند و این مساله باعث می شود عموما اختلاط فرهنگی باعث تغییرات فرهنگی و اجتماعی در منطقه شود و اغلب تجربه نشان داده است این تعاملات به ضرر اهالی منطقه است.

وی تاکید کرد؛ کلنگ زنی عجولانه این طرح بیشتر از اینکه به نفع مردم منطقه و یا کمکی برای تسریع فعالیت های اولیه برای تامین زیرساختها در این منطقه باشد متاسفانه محلی برای سودجویی عده ای از مالکین زمین های اطراف بود و با افزایش قیمت زمین های منطقه سود سرشاری به جیب مالکین این زمین ها سرازیر کرد و پیشنهاد دهنده طرح هم الان در جایگاهی نیست که بتواند پاسخگوی کندی فرآیند راه اندازی باشد.

مزایای بندر خشک
احسان همتی فعال رسانه ای در رابطه با مزیت های عمده این پروژه برای اسلامشهر گفت؛ با آغاز به کار بندر خشک آپرین در قلب کشور (جنوب غربی پایتخت) ضمن دسترسی آسان تر استان‌های صنعتی مرکزی به کالاهای مورد نیاز، هزینه نگهداری بار در کشتی‌های و انبارهای مبادی ورودی کشور کاهش خواهد یافت و پویایی در تولید اتفاق را در پی خواهد داشت. قرار است حدود ۶۰ درصد از کالاهای وارداتی کشور از طریق خطوط ریلی به بندر خشک آپرین منتقل و با انجام کارهای گمرکی، ترخیص و در اختیار صاحبان کالا قرار بگیرد. با ساخت و بهره برداری از بندر خشک‌ آپرین بیش از ۵ ‌هزار فرصت شغلی ایجاد و گام بلندی در راستای تحقق جهش تولید و تسریع در عملیات ترخیص و ورود کالا به کشور برداشته می‌شود.

وی در ادامه اضافه کرد: کاهش حمل و نقل جاده‌ای، کاهش سوخت و افزایش سرعت انتقال کالا از دیگر مزایای بهره‌برداری از این پروژه است. البته قرار بود در سال ۱۳۹۹ فاز نخست این بندر به بهره‌برداری برسد، اما هنوز این امر محقق نشده است.

بررسی¬های خبرنگار این نشریه نشان می دهد علی رغم گذشت دو سال از آغاز این طرح هنوز زیرساخت های اولیه از جمله بناهای اداری در این پروژه عملیاتی نشده است و حتی جانمایی نیز نشده است و همین مساله نشان دهنده کوتاهی در اجرای طرح است البته در این رابطه استقرار گمرک امری ضروری است که تاکنون محقق نشده است. این طرح از تمام زیرساختهای اولیه صرفاً راه آهن را دارد و سایر امکانات هنوز در این منطقه مستقر نشده است.

گزارش: داود محمدی